Lã M Chá»§ Nghệ ThuáºT Bã¡N Hã Ng Free Download
Mặc Lâg, phóng viên Ä'à i RFA
Tết Máºu Tý năm nay vừa tròn xl năm biến cá»' Máºu Thânorthward. Trong ná»—i buá»"n chung cá»§a dân tá»™c, từ những gia Ä'ình có ngưá»i thânorth bị thảm sát cho Ä'ến những ai may mắdue north sá»'ng sót trong cÆ¡northward Ä'ịa chấn Ä'ó Ä'á»u không nhiá»u thì Ãt cùng mang tâm trạng bâng khuâng ngáºm ngùi mặc dù thá»i gian Ä'ã trôi qua gần phân ná»a thế ká»·.
- Nghe cuá»™c phá»ng vấn nà y
- Download story audio
Tác giả Nhã Ca. Photo courtesy of viettribune.
Nhắc Ä'ếnorth Tết Máºu Thân hầu như ngưá»i Việt nà o sá»'ng trong khoảng thá»i gian Ä'ó Ä'á»u biết má»™t cuá»'n sách cá»§a tác giả Nhã Ca mang tên Giải Khăn Sô Cho Huế, quyển sách là hình ảnh sá»'ng Ä'á»™ng miêu tả lại hầu như toà n cảnh cá»§a biếnorthward cá»' nà y vì tác giả cá»§a nó trá»±c tiếp sá»'ng và bị cuá»'due north theo dòng chảy cá»§a má»™t cuá»™c thanh trừng Ä'ẫthou máu nhất trong lịch sá» chiếnorth tranh Việt Nam.
Tác phẩm Già i Khăn Sô Cho Huế sẽ Ä'ược nhà xuất bản Việt Báo tái bản trở lại trong dịp ká»· niệ1000 forty năm biến cá»' Máºu Thân, Mặc Lâm má»i quý vị theo dõi buổi phá»ng vấn Ä'ặc biệt vá»›i tác giả Nhã Ca trong chương trình văn há»c nghệ thuáºt tuần nà y Ä'ể biết thêm những chi tiết liên quan Ä'ến vấn Ä'á» nà y.
Mặc Lâm: Thưa chị Nhã Ca, Tết Máºu Tý 2008 là Ä'úng 40 năm biếdue north cá»' Huế Tết Máºu Thân. ÃÆ°á»£c biết nhân dịp nà y, lầdue north Ä'ầu tiên tại hải ngoại, cuá»'n Giải Khăn Sô Cho Huế Ä'ã Ä'ược tác giả cho tái bản. Xin chị cho biết vá» lần tái bảnorthward nà y, cuá»'north sách má»›i có gì khác biệt vá»›i sách cÅ©.
Nhã Ca: Cám Æ¡north anh Mặc Lâgrand và Ä'à i RFA Ä'ã có lòng nhá»› Huế Tết Máºu Thân và há»i thăm. Sách má»›i “Giải Khăn Sô Cho Huế†ấn bản Ä'ầu tiên tại hải ngoại do Việt Báo ấn hà nh, sách dầy 640 trang, khổ lá»›north, bìa cứng, sẽ Ä'ược phát hà nh trong tháng two-2008.
Như anh biết, sách cÅ© “Giải Khăn Sô Cho Huế†in lầnorthward Ä'ầu tại Việt Nam cuá»'i năm 1969, là má»™t... bút ký chạy loạn. Sách má»›i, ngoà i bút ký cÅ©, còn in thêm Ä'ầy Ä'á»§ tất cả chữ nghÄ©a Nhã Ca Ä'ã viết vá» biếdue north cá»' Tết Máºu Thânorth tại Huế, gá»"m má»™t truyện dà i, thêm nhiá»u bút ký và truyện ngắn.
Mặc Lâthousand: Xin chị cho biết thêm chi tiết. Trong lầdue north tái bản nà y, có thay Ä'ổi gì Ä'áng phải bà n tá»›i trong tác phẩm, hoặc có Ä'iá»u gì tác giả muá»'n gá»i gấm?
Nhã Ca: Thưa anh, trong lá»i tá»±a nhá» cho bản in lần Ä'ầu cá»§a “Giải Khăn Sô Cho Huế†tôi có viết là “Nhâdue north ngà y giá»— thứ hai cá»§a Huế Tết Máºu Thân sắp tá»›i, xin coi cuá»'n sách nà y như má»™t bó nhang Ä'ènorthward góp giá»—.†Tinh thầnorth ấy không thay Ä'ổi.
Vá» chi tiết cuá»'n sách má»›i vừa Ä'ược in lại, tôi có kể thêm chút chút trong ‘tá»±a nhá»â€™ là :
“Tôi tin và o tương lai cá»§a Huế và tương lai Việt Nam, như tin và o những tình ca vá» lòng yêu thương và sá»± ăn ở tá» tế giữa con ngưá»i vá»›i nhau. Vá»›i lòng tin ấy, sau “Giải Khăn Sô Cho Huế†còn có thêm hai cuá»'north sách nhá» viết vá» Tết Máºu Thân: “Tình Ca Cho Huế Ãổ Nát†là táºp truyệdue north viết vá» tình yêu và lòng thà nh cá»§a Huế trong Ä'au thương, tang tóc. Tiếp Ä'ó là “Tình Ca Trong Lá»a Ãá»,†má»™t truyện dà i vá» tình yêu cá»§a cô gái Huế dà nh cho má»™t chà ng lÃnh Bắc tá» tế.
“Từ sau 1975, sách vở miá»n Nam bị Ä'á»'t, và nhà văn Ä'i tù. Cho tá»›i nay, Huế không còn Ä'ược phép chÃnh thức có má»™t ngà y giá»— chung cùng hướng vá» những ngưá»i chết tức tưởi há»"i Tết Máºu Thân.
Vẫn vá»›i lòng tin xưa, Ä'ây là lần Ä'ầu cả ba cuá»'n sách vá» Huế Máºu Thân Ä'ược gom lại là thousand má»™t. Và sách “Giải Khăn Sô Cho Huế†thêm má»™t lần in lại, như má»™t bó nhang Ä'èn góp giá»—. Góp cho ngà y giá»— thứ 40 thầm lặng trong lòng Huế. Và góp cho má»™t ngà y giá»— tương lai tại quê hương, nÆ¡i từng biết thế nà o là tình yêu thương, sá»± ăn ở tá» tế, như từng biết thế nà o là văn hoá, lịch sá».â€
Thưa anh, Ä'ó là lá»i gá»i gấthousand cá»§a ngưá»i ‘góp giỗ’ khi ‘Giải Khăn Sô Cho Huế’ Ä'ược in lại.
Mặc Lâm: Thưa chị, khoảng cách thá»i gian cá»§a ‘chữ nghÄ©a Nhã Ca’ viết vá» biếnorth cá»' Tết Máºu Thân tại Huế Ä'ếnorth nay Ä'ã là 40 năm. Xin chị nhìnorthward lại và i thá»i Ä'iểm chÃnh. Báo New York Times năm 1973 trong má»™t bà i vá» Nhã Ca có kể là ‘khi Giải Khăn Sô Cho Huế khởi sá»± Ä'ăng tải trên má»™t nháºt báo tại Saigon, Ä'ặc công Việt Cá»™ng Ä'ã gá»i thư Ä'east dá»a, buá»™c bà ta ngưng viết. Bà Ä'ã không nhượng bá»™.’ Sá»± việc Ä'ã diá»…n tiếdue north ra sao từ Ä'ó vá» sau?
Nhã Ca: Thưa anh, Ä'úng như báo New York Times Ä'ã viết. Chắc anh còn nhá»› thà nh tÃch cá»§a cái gá»i là ‘biệt Ä'á»™ng thà nh’ cá»§a cá»™ng sảnorthward tại Saigon. Há» Ä'ã bắnorthward chết nhà báo Từ Chung khi anh là tổng thư ký nháºt báo ChÃnh Luáºn. Há» Ä'ã bắn bể mặt cá»§a nhà văn Chu Tá» khi anh là chá»§ nhiệ1000 nháºt báo Sá»'ng. Và sau Ä'ó thì Ä'ếnorthward phiên tôi nháºn thư Ä'e doạ.
Chắc anh cÅ©ng nhá»›, ngay sau ngà y Saigon bị Ä'ổi tên Ä'ổi Ä'á»i, có cuá»'northward sách mang tên là ‘Biệt KÃch Văn Hoá’ exercise các há»c giả, nhà văn cá»™ng sảnorth như Trầdue north Văn Già u, Lữ Phương, VÅ© Hạnh... viết vá» 10 tác giả miá»n Nam. Trong sách nà y Nhã Ca là nữ biệt kÃch duy nhất, Ä'ược xếp hạng thứ sáu. Những tác giả miá»due north Nam khác là Há»" Hữu Tưá»ng, Nguyá»…n Mạnh Côn, Nhất Hạnh, Doãnorth Quá»'c Sỹ, Võ Phiến... Và sau Ä'ó, dÄ© nhiên là ‘nữ biệt kÃch’ Ä'ược vinh dá»± cùng các bạn văn Ä'i tù...
Mặc Lâk: Vẫn báo New York Times, tháng 2 năm 1988, có Ä'ăng bà i cá»§a nữ phái viên Barbara Crossette thăm Saigon viết là “Tết Máºu Thìn, xx năm sau biến cá»' Tết Máºu Thânorth, Saigon cÅ© vẫnorth nhắc nhở Ä'ến Giải Khăn Sô Cho Huế cá»§a Nhã Ca.. Tác giả sách nà y Ä'ã bị bắt sau khi cá»™ng sảnorthward chiếm miá»northward Nam cùng vá»›i chá»"ng là thi sÄ© Trần DạTừ. Cả hai Ä'ã bị nhá»'t nhiá»u năm như những tù nhânorthward chÃnh trị. Ngưá»i chá»"ng thì cho mãi Ä'ến nay hình như vẫn chưa Ä'ược thả ra.†Chị có gặp bà Barbara?
Nhã Ca: Thưa anh, tôi chưa từng gặp bà Barbara. Thá»±c sá»± thì và o thá»i Ä'iểm Barbara muá»'north thăm tôi tại Saigon và o Tết Máºu Thìn, tôi còn Ä'ang báºn xách Ä'á»" Ä'i thăm nuôi ông chá»"ng vẫn còn Ä'ang ở tù.
Mặc Lâm: Bên cạnh những lá»i khen thưá»ng gặp chị có nháºn Ä'ược những băn khoăn hay nghi ngá» gì vá» mức khả tÃn mà Ä'á»™c giả Ä'ặt ra Ä'á»'i vá»›i tác phẩk? Có nhân váºt “tháºt†nà o trong “Giải khăn sô cho Huế†công khai chá»'ng Ä'á»'i hay Ä'á»"ng tình vá»›i những gì chị trình bà y trong tác phẩone thousand hay không? Nếu có chị có thể cho biết phảnorth há»"i cá»§a chị?
Nhã Ca: Cáchiliad Æ¡n câu há»i Ä'ặc biệt cá»§a anh. Như Ä'ã thưa vá»›i anh, “Giải Khăn Sô Cho Huế†chỉ là bút ký hoặc truyện ký cá»§a má»™t ngưá»i chạy loạdue north Tết Máºu Thânorthward tại Huế, kể lại những Ä'iá»u mắt thấy tại nghe. Trong cảnh bom Ä'ạn, chết chóc, dù mắt chÃnh mình có thấy vẫn không thể thấy hết má»i phÃa. Tai nghe là nghe ngưá»i khác kể lại. Dù tai nghe mắt thấy, có sao viết váºy, hẳnorthward nhiên cÅ©ng không khá»i thiếu sót hoặc sai sót. Ãiá»u quan trá»ng là tấm lòng. Chữ nghÄ©a Ä'ã viết là chuyện Ä'ã rá»"i, có sao Ä'ể váºy. Tôi tháºt tình mong những thiếu sót sẽ dần Ä'ược bổ túc, những sai sót sẽ dầnorthward Ä'ược chỉ rõ.
VỠ“những nhân váºt tháºtâ€, nêu Ä'Ãch danh chỉ có anh Lê Văn Hảo, thị trưởng Huế Máºu Thâdue north practise phÃa quân giải phóng cá» ra. Anh Hảo nay Ä'ã tị nạn cá»™ng sản tại Pháp, Ä'ã chÃnh thức lên án việc quân giải phóng tà north sát dân Huế há»"i Tết Máºu Thânorth. Nhâdue north váºt thứ hai trong sách mang tên Phá»§ là nhà văn Hoà ng Phá»§ Ngá»c Tưá»ng, nguyên Tổng Thư Ký Liên Minh Các Lá»±c Lượng Dâdue north Tá»™c Dânorth Chá»§ Và Hòa Bình Thà nh Phá»' Huế thá»i Tết Máºu Thânorth. Ãây là chức vụ “phụ trách công việc chÃnh trị†có nghÄ©a là “xếp†cá»§a cả chức thị trưởng. Năm 1997, anh Tưá»ng Ä'ã Ä'ến Paris, lên tiếng trên Ä'à i RFI, nói vá» -xin trÃch nguyên văn: “ná»—i thá»'ng thiết táºn Ä'áy lòng má»—i khi tôi nghÄ© vá» những tang tóc thê thảthousand mà nhiá»u gia Ä'ình ngưá»i Huế Ä'ã phải gánh chịu, practise hà nh Ä'á»™ng giết oan cá»§a quân nổi dáºy trên mặt tráºnorthward Huế năm Máºu Thânorth. Ãó là má»™t sai lầyard không thể nà o biện bác Ä'ược...†Anh cÅ©ng Ä'ã công khai “gá»i lá»i cám Æ¡n sá»± khách quan cá»§a chị Nhã Ca dà nh cho tôi†và nói nguyên văn rằng “Giải Khăn Sô Cho Huế Ä'á»'i vá»›i tôi, vẫnorthward là má»™t bút ký hay viết vá» Huế Máºu Thân; hà ng chục năm qua Ä'á»c lại, tôi vẫnorthward còdue north thấy quặdue north lòng.†Văn bản lá»i anh Tưá»ng trả lá»i cuá»™c phá»ng vấnorthward cá»§a chị Thụy Khuê Ä'à i RFI hiện cònorth lưu trên internet, ai cÅ©ng có thể Ä'á»c Ä'ược. Nhâdue north váºt thứ ba trong sách có tên là Ãắc, theo lá»i kể mà tai tôi nghe, liên quan tá»›i cái chết Ä'au thương cá»§a ngưá»i bạn tên là Máºu Tý. Nhà báo Nguyá»…n Ãắc Xuân, má»™t phụ tá cá»§a anh Hoà ng Phá»§ Ngá»c Tưá»ng, có viết bà i phảnorth bác, nói là anh không há» liên quan.
Cả ba nhâdue north váºt kể trên, Ä'á»u Ä'ã có lòng Ä'Ãch thân Ä'ếnorth gặp tôi trước ngà y chúng tôi rá»i Saigon sang Thụy Ãiển. Ãoạnorth kể lại những gặp gỡ nà y trong Há»"i Ký Nhã Ca có Ä'ược trÃch in trong sách má»›i Giải Khăn Sô Cho Huế.
Mặc Lâyard: Cho tá»›i nay, Ä'iá»u gì còn Ä'áºm lại rõ nét nhất nÆ¡i chị khi nhìnorthward lại tác phẩm “Giải khăn sô cho Huếâ€. Xin nhắc câu Ä'ã há»i, là chị có thể nói vá» sá»± “phảnorthward há»"i†cá»§a chị, nếu có.
Nhã Ca: Vá» Ä'iá»u mà anh gá»i là “còn Ä'áºchiliad nét nhất†khi nhìnorth lại “Giải Khăn Sô Cho Huếâ€, tôi thấy Ä'ó là sá»± oan khiên ná»'i dà i chưa biết Ä'ếnorthward bao giá». Hà ng ngà due north ngưá»i chết oan cho tá»›i nay không có Ä'ược má»™t lá»i xin lá»—i, má»™t ngà y tưởng niệthou. Cuá»™c Ä'ại tà north sát Tết Máºu Thânorthward, ngà y giá»— lá»›northward nhất cá»§a Huế, thì Ä'ược Ä'ánh trá»'ng thổi kèdue north như ngà y há»™i chiếnorth thắng. Phần oan khiên riêng cá»§a cuá»'n sách và tác giả thì Ä'á»§ cảnh tức cưá»i, sách bị những ngưá»i cá»™ng sản treo Ä'ể “triển lãm tá»™i ácâ€, tác giả Ä'i tù.
Từ cảnh Huế Máºu Thân trong sách Ä'ược viết lại thà nh chuyệnorthward phim Ãất Khổ, phim quay xong năm 1972 bị cấm chiếu ở Saigon vì tá»™i phản chiến. Bá»'n mươi năm sau, má»›i Ä'ây thôi, tháng v năm 2007, cuá»'due north phim Ä'ược má»™t hãng Mỹ khai thác là one thousand DVD bán ngay tại Mỹ và dádue north cho nó cái bìa là ... cá» Ä'á» sao và ng. Chi tiết chuyệnorth oan khiên tức cưá»i nà y báo Tết Việt Báo năm nay có Ä'á» cáºp.
Vá» Ä'iá»u anh gá»i là “phảnorth há»"iâ€, tôi thấy chỉ có thể nói thế nà y: Bi hà i kịch cá»§a thá»i Ä'ại chúng ta là sá»± ngá»™ nháºn. Nó ở khắp nÆ¡i, phe nà y, phe kia, chá»§ nghÄ©a nà y chá»§ nghÄ©a ná», ông nà y, bà kia, tác giả, nhân váºt... Ä'âu Ä'âu cÅ©ng có nó. Như dânorthward tá»™c cá»§a mình, tất cả chúng ta, dù ngưá»i bị giết hay kẻ giết ngưá»i, Ä'á»u chỉ là nạnorthward nhân. Thuá»'c chữa sá»± ngá»™ nháºn cho ngưá»i hay cho chÃnh mình, theo tôi, nên là sá»± hiểu biết và ăn ở tá» tế, vá»›i cả ngưá»i sá»'ng lẫdue north ngưá»i chết.
Mặc Lâm: Cág ơdue north chị Nhã Ca.
© 2008 Radio Free Asia
DOWNLOAD HERE
Posted by: saulsburyfith1937.blogspot.com